Балаңыздың тістері шыға бастағанда-ақ тазалауды бастауға болады. Балалар тіс пастасы және нәресте тіс щеткасын пайдаланыңыз.
Бастапқыда көп тазартуға үлгере алмасаңыз, уайымдамаңыз. Ең бастысы, нәрестеңізді күнделікті жұмысының бір бөлігі ретінде тістерін тазалауға дағдыландыру. Сіз жақсы үлгі көрсету арқылы көмектесе аласыз. Сәбиге сіздің тістеріңізді тазалап жатқаныңызды көруге мүмкіндік беріңіз.
Балалардың тістерін күту бойынша қысқаша кеңестер
- 3 жасқа дейінгі сәбилерге тіс пастасының кішкене жағындысын, ал 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларға бұршақ көлеміндей мөлшерде қолданыңыз.
- Біртіндеп балаңыздың тістерін мұқият тазалап, тістердің барлық беттерін қамту қажет. Мұны күніне кемінде екі рет жасаңыз: ұйықтар алдында және сіздің күнделікті өміріңізге сәйкес келетін басқа уақытта.
- Кейбір балалар тістерін тазалауды ұнатпайды, сондықтан сіз тырысып еңбек салатын кезең ие болады. Оны ойынға айналдырыңыз немесе бірге өз тістеріңізді тазалаңыз, содан кейін балаңызға тісіңізді аяқтауға көмектесіңіз.
- Баланың тістерін тазалаудың ең оңай жолы – оларды тізеңізге отырғызу, басын кеудеге тіреу. Үлкен баламен олардың артында тұрып, басын артқа еңкейтіңіз.
- Тістердің барлық беттерін қамтитын шағын шеңберлермен щеткамен тазалаңыз, содан кейін балаңызды тіс пастасын түкіруге шақырыңыз. Сумен шаюдың қажеттілігі тіс пастаға байланысты болады.
- Балаңыздың тіс пастасын дұрыс мөлшерде алатынын және түтіктен тіс пастасын жемейтінін немесе жалап жатқанын тексеріңіз.
- Балаңыздың тістерін тазалауға көмектесу, ол мұны өз бетінше жақсы жасай алатынына сенімді болғанша жалғастырыңыз. Бұл әдетте олар кемінде 7 жасқа жеткенше болады.
Балаңызды стоматологқа апару
Тіс дәрігерінің қабылдауына барған кезде балаңызды өзіңізбен бірге алыңыз, сонда олар бұл идеяға үйренеді.
Қазақстанның міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесінде балаларға арналған тіс емдеуі тегін. Бірақ барлық стоматологтар МӘМС пациенттерін қабылдай бермейді. Алдын ала телефонмен немесе ватсаппен хабарласып сұраңыз.
Қант және кариес
Қант кариесті тудырады. Бұл тәтті тағамдар мен сусындардағы қанттың мөлшері ғана емес, тістің қантпен қаншалықты ұзақ және қаншалықты жиі қатынаста болатыны да маңызды.
Баяу сору бөтелкелеріндегі тәтті сусындар мен сорғыш кәмпиттер әсіресе зиянды, өйткені олар тістерді ұзақ уақыт қантпен шомылдырады.
Жеміс шырыны сияқты сусындардағы қышқыл тістерге де зиян тигізуі мүмкін.
Оларға қарағанда табиғи түрде тұтас жемістер мен сүтте кездесетін қанттардың тіс жегісінің пайда болуына әсері аздау.
Сахароза, глюкоза, декстроза, мальтоза, фруктоза және гидролизденген крахмал – барлығы қант. Инвертті қант немесе сироп, бал, шикі қант, қоңыр қант, қамыс қант, мусковадо қант және концентрлі жеміс шырындары да қант болып табылады.
Баланың диетасында қантты қалай азайтуға болады
Осы кеңестер балаңыздың диетасындағы қант мөлшерін азайтуға және тіс жегісінің алдын алуға көмектеседі:
- Қант қосылған сусындардан аулақ болыңыз – жас балаларға арналған ең жақсы сусындар – қарапайым сүт пен су.
- Сауылған емшек сүтіне, жасанды сүтке, немесе салқындатылған қайнаған суға арналған сорғыш бөтелкелерді қолданған дұрыс. Бірақ оларды шырындар немесе қантты сусындар үшін пайдалану кариесті арттыруы мүмкін.
- 6 айдан бастап нәрестелерге клапандары жоқ еркін ағынды ыдысаяқтан сусындарды ұсына аласыз.
- Балаңыз қатты тағамдарды жей бастағанда, оны қантсыз дәмді тағамдар мен сусындарды жеуге шақырыңыз. Алдын ала дайындалған балалар тағамдарында (дәмді тағамдарды қоса алғанда) мен балаларға арналған сусындарда қанттың бар-жоғын тексеріңіз. Азық-түлік этикеткалау туралы көбірек оқыңыз.
- Егер сіз балаңызға тәтті тағамдарды немесе жеміс шырынын беруді таңдасаңыз, оларды тек тамақтану кезінде беріңіз. Шырынның 1 бөлігін судың 10 бөлігіне сұйылтуды ұмытпаңыз. Сіздің балаңыз күнде 1 порциядан аспайтын жеміс шырынын (150 мл) ішуі керек.
- Балаңызға печенье немесе тәттілерді бермеңіз – отбасыңыз бен достарыңыздан да солай бермеуді сұраңыз. Оның орнына дамытатын ойыншықтар мен кітаптар сияқты нәрселерді ұсыныңыз. Олар тәттілерге қарағанда қымбат болуы мүмкін, бірақ пайдасы ұзаққа созылады.
- Ұйықтар алдында немесе түнде балаңызға тек емшек сүтін, нәресте формуласын, немесе салқындатылған қайнаған суды беріңіз.
- Егер сіздің балаңызға дәрі қажет болса, фармацевттен немесе дәрігерден қантсыз нұсқа бар-жоғын сұраңыз.
- Бүкіл отбасыңыздың қант тұтынуын тексеріңіз – диетаңыздағы қантты қалай азайтуға болатынын қараңыз.
Нәрестеге соска пустышка беруге болады ма?
Балаңызға пустышка беруге болады, бірақ оны 12 айдан кейін қолданбаңыз. Осыдан кейін пустышка пайдалану ашық прикусқа әкелу мүмкін, яғни тістер пустышкаға орын болу үшін қозғалып кетеді. Бұл балаңыздың сөйлеуінің дамуына да әсер етуі мүмкін.
Балаңызды соскамен немесе бас бармағын аузына салып сөйлеуге немесе дыбыс шығаруға тыйым салыңыз және пустышканы қант немесе джем сияқты тәтті нәрсеге батырмаңыз.
